Arbeidsproductiviteit groeit sinds 2009 nauwelijks meer in Nederland

De informatie omtrent arbeidsproductiviteit wordt vrijgegeven op de website van de Rijksoverheid. Allereerst opent men daar met een definitie van arbeidsproductiviteit en hoe dit gemeten wordt. Kort gezegd wordt gedoeld op de toegevoegde waarde die een werknemer gemiddeld toevoegt in een gewerkt uur. Ligt de arbeidsproductiviteit hoog dan ligt de efficiëntie binnen Nederlandse bedrijven dus ook hoog. Nederland stond lang in de top zes, maar leverde in 2017 plekken in na een aanpassing van de koopkrachtpariteiten, de maatstaf waarmee arbeidsproductiviteit gemeten wordt. Grofweg wordt bij de bepaling van koopkrachtpariteit gemeten hoeveel tijd iemand moet werken om een bepaalde hoeveelheid producten op jaarbasis te kunnen kopen.

De arbeidsproductiviteit in Nederland is minder gestegen dan in andere landen die bekend staan om hun productieve economieën. Luxemburg, Noorwegen, Denemarken, Ierland en België, de top vijf, ervoeren veelal groei van 2020 op 2021. Alleen België leverde ten opzichte van 2020 vorig jaar wat in. Inmiddels zijn ook Zwitserland, de VS, Frankrijk en Duitsland ons al voorbij in deze statistiek. Wel moet gezegd worden dat de efficiëntie van Luxemburg en Noorwegen vooral te maken heeft met de primaire industrieën - de financiële sector in het eerstgenoemde land, de olie- en gaswinning in Noorwegen. In deze industrieën ligt de groei van arbeidsproductiviteit van nature hoog.

Naar aanleiding van gevisualiseerde data van Nederland, de VS en de EU-landen wordt duidelijk dat Nederland tot 2008 meegroeide met de rest van Europa, maar na de afgelopen recessie relatief weinig progressie geboekt heeft op productiviteitsgebied. Terwijl de EU-landen gestaag doorgroeiden, met name vanaf 2010, bleef deze groei in Nederland beperkt. Tegen het einde van vorig decennium nam de productiviteitsgroei met name in de Verenigde Staten met rasse schreden toe. Omdat het arbeidsaanbod in Nederland momenteel beperkt is, en in de komende decennia alleen nog maar beperkter zal worden, moeten we op zoek naar manieren om de productiviteit te verhogen zonder daar nieuwe werknemers voor aan te nemen. Alleen zo valt economische groei met een vergrijzende bevolking te realiseren.

Waarom automatiseren een oplossing kan bieden

Technologie lijkt de primaire oplossing voor dit drukkende vraagstuk, al wordt er door de Rijksoverheid een deelverklaring gegeven die suggereert dat het probleem wellicht niet zo ernstig is als het in eerste instantie lijkt. Zo wordt gesteld dat Nederland relatief aan de rest van Europa veel zzp'ers heeft. De meting van gewerkte uren van zzp'ers is uiteraard lastiger dan de meting van gewerkte uren in loondienst. Dit kan het beeld vertekenen, wordt gesuggereerd. Het verschil kan zo'n tien procent bedragen. Verder onderzoek van het CBS zal in de toekomst uitwijzen in hoeverre dit een rol speelt. Daarnaast kan de reductie in de aardgasproductie in Nederland een rol gespeeld hebben in de relatief zwakke productiviteitsgroei. Met een krimpende arbeidspopulatie moet er echter gezocht worden naar duurzame oplossingen, en automatiseren is er daar één van.

Softwarerobots kunnen werknemers namelijk veel werk uit handen nemen dat niet per se met de hand gedaan moet worden. Denk maar eens aan repetitief administratief werk, wat in veel sectoren de werkdruk op personeel vergroot. Hoeven werknemers zich niet meer te richten op dit soort processen die gemakkelijk te automatiseren zijn, dan hebben ze in hun dagelijkse agenda plots ruimte om andere, nuttigere taken op te pakken. Zo kunnen verouderde processen onder de loep genomen worden, of kunnen bedrijven kiezen voor meer klantencontact wanneer ze uren overhouden. Op deze manier kan een werknemer meer toevoegen aan je bedrijf per gewerkt uur, wat in essentie de productiviteit van een bedrijf opschroeft. Nemen meer Nederlandse bedrijven hierin het initiatief dan blijven we als samenleving groeien, en voorkomen we dat de nationale welvaartsgroei stagneert.